Hoe creëer ik een high performance team?

In een wereld waarin organisaties steeds complexere uitdagingen tegenkomen, is het opbouwen van een high performance team essentiëler dan ooit. Maar wat maakt een team nou echt 'high performing'? En belangrijker nog: hoe ontwikkel je zo'n team? In deze gids ontdek je de sleutelelementen die nodig zijn om een groep mensen te transformeren tot een uitmuntend presterend team dat consistent excellente resultaten behaalt.

De basis van high performance teams

Een high performance team onderscheidt zich door een unieke combinatie van factoren. De essentie bestaat volgens >Teamability auteur Roderick Göttgens uit twee cruciale componenten: "onbaatzuchtig samenwerken en staan voor een gemeenschappelijk doel." High performance is geen toevalligheid of eenmalige gebeurtenis, maar een werkwoord - een continu proces dat bewuste aandacht en ontwikkeling vereist.

Uit onderzoek en praktijkervaring blijkt dat high performance teams niet worden gevormd door simpelweg de beste individuen bij elkaar te zetten. Zoals Gerd-Jan Poortman stelt: "Talent is zeker ook nodig, maar zonder motivatie kom je er niet. Door motivatie is het mogelijk om van een zesje een negen te maken, maar als je alleen over toptalent beschikt maak je van een acht geen negen. Motivatie wint dus!"

De zes essentiële ingrediënten voor een high performance team

Om een succesvol high performance team op te bouwen, zijn er volgens Ben Kuipers en Sandra Groeneveld in hun boek >De kracht van High Performance Teams zes cruciale ingrediënten die samen het fundament vormen:

1. Teambevlogenheid
2. Zelfmanagement
3. Doelgerichte samenwerking
4. Taakgerichte samenwerking
5. Stakeholdergerichte samenwerking
6. Leiderschap

Teamcultuur als drijvende kracht

Een van de meest onderscheidende kenmerken van high performance teams is hun cultuur. In >Teamability benadrukt Göttgens dat "cultuur bepaalt alles" en dat het bewust bouwen aan een high performance-cultuur essentieel is. Dit is geen zaak die je aan het toeval overlaat, maar iets wat je actief ontwikkelt.

Zoals hij in een artikel uitlegt: "Het Korps Commandotroepen laat een organisatie- en teamcultuur niet 'ontstaan', zij ontwikkelen en onderhouden deze doelbewust. Deze cultuur vormt het morele kompas waarop zij varen. Hun kernwaarden, met daaraan gekoppeld expliciet gemaakte houding & gedrag, bepaalt of ze High Performing zijn, niet hun systemen en middelen."

Vertrouwen als fundament

Een van de meest cruciale elementen in het bouwen van een high performance team is vertrouwen. Zonder vertrouwen is er geen basis voor openheid, kwetsbaarheid en daadwerkelijke samenwerking.

In het boek >Mijn beste team ooit! wijdt Gwen Dudok van Heel een heel hoofdstuk aan het belang van vertrouwen. Het opbouwen van vertrouwen is niet iets wat vanzelf gebeurt, maar vereist bewuste aandacht en specifieke gedragingen van alle teamleden en vooral van de leider.

Psychologische veiligheid creëren

Nauw verbonden met vertrouwen is het concept van psychologische veiligheid. Dit is de gedeelde overtuiging dat het team een veilige omgeving is voor interpersoonlijk risico nemen. In teams met een hoge mate van psychologische veiligheid voelen leden zich comfortabel om zich kwetsbaar op te stellen, ideeën te delen, vragen te stellen en fouten toe te geven zonder angst voor negatieve consequenties.

In >Hét boek voor leiders wordt het belang van psychologische veiligheid benadrukt: "Veiligheid is niet hetzelfde als vertrouwen" en "Comfortabel is niet altijd veilig". Het creëren van een omgeving waarin team members zich veilig voelen om risico's te nemen en eerlijk te zijn, is een cruciale taak voor leiders die high performance teams willen ontwikkelen.

Duidelijke doelen en rollen

Een high performance team heeft een glashelder beeld van waar het naartoe werkt. Zoals Paul Rulkens het verwoordt: "Als ik bij een klant begin, start ik vaak met de vraag aan de leden van een team om binnen dertig seconden de belangrijkste doelen voor hun team op te schrijven. Schrijft iedereen dan dezelfde doelen op, dan is de kans dat het een HP-team is, veel groter."

Naast duidelijke doelen is ook helderheid over rollen en verantwoordelijkheden essentieel. In een high performance team weet iedereen precies wat er van hem of haar verwacht wordt, en hoe de eigen bijdrage past in het grotere geheel.

Effectieve communicatie

Communicatie is de lijm die alle andere elementen van een high performance team bij elkaar houdt. In >Teamability wordt een heel hoofdstuk gewijd aan effectieve communicatie, waarin wordt benadrukt dat dit "vraagt om constante aandacht" en "onderhoud vereist".

Effectieve communicatie in high performance teams kenmerkt zich door openheid, eerlijkheid, directheid en respect. Teamleden zijn in staat om zowel goed te luisteren als duidelijk hun standpunten over te brengen. Ze geven elkaar constructieve feedback en zijn niet bang om moeilijke gesprekken aan te gaan.

De rol van leiderschap

Leiderschap speelt een cruciale rol in het creëren en onderhouden van high performance teams. Maar dit is niet het traditionele, hiërarchische leiderschap waarbij de leider alle beslissingen neemt en opdrachten geeft. In plaats daarvan gaat het om dienend leiderschap dat het team in staat stelt om te excelleren.

Volgens >De kracht van High Performance Teams spelen leidinggevenden "een cruciale rol door niet zelf op de voorgrond te treden, maar het team in zijn kracht te zetten." Het gaat erom de juiste voorwaarden te scheppen waarin het team kan floreren.

Diversiteit en inclusie

High performance teams maken optimaal gebruik van de diversiteit aan talenten, achtergronden en perspectieven van hun leden. In >Succes in Veelvoud beargumenteert Esther Mollema dat diversiteit een essentieel ingrediënt is voor high performance teams.

Door verschillende perspectieven, ervaringen en denkstijlen bij elkaar te brengen, kunnen teams tot meer creatieve oplossingen komen en betere beslissingen nemen. Dit vereist wel een inclusieve cultuur waarin alle stemmen gehoord worden en verschillende bijdragen gewaardeerd worden.

Continue ontwikkeling en leren

High performance teams kenmerken zich door een continue focus op leren en verbeteren. Ze reflecteren regelmatig op hun prestaties, processen en samenwerking, en gebruiken deze inzichten om steeds beter te worden.

In >De High Performance Organisatie, deel 2 wordt het belang benadrukt van "reflectief gedrag als basis voor High Performing Teams en Organisaties". Teams die tijd nemen om te leren van zowel successen als mislukkingen, en die een cultuur hebben waarin experimenteren en innoveren worden aangemoedigd, zijn beter in staat om duurzame hoge prestaties te leveren.

De juiste mensen selecteren

Hoewel een high performance team meer is dan de som der delen, begint het wel met het selecteren van de juiste mensen. Dit betekent niet noodzakelijkerwijs de meest getalenteerde individuen, maar mensen die passen bij de teamcultuur en complementaire vaardigheden en perspectieven brengen.

Morten Hansen benadrukt in zijn onderzoek dat "High performers uiterst selectief en zorgvuldig zijn in het bepalen met wie ze willen samenwerken. Vervolgens weten ze mensen aan zich te binden door gemeenschappelijke doelen te benoemen die leiden tot enthousiasme en gedrevenheid bij de teamleden."

Drie artikelen over high performance teams

Conclusie: De reis naar een high performance team

Een high performance team creëren is geen eenmalige actie, maar een doorlopend proces van ontwikkeling en verfijning. Het begint met een duidelijke visie en doelen, en vereist het opbouwen van een sterke teamcultuur gebaseerd op vertrouwen, psychologische veiligheid en effectieve communicatie.

De leider speelt een cruciale rol door de juiste voorwaarden te scheppen waarin het team kan floreren, maar uiteindelijk is het de gezamenlijke inspanning en toewijding van alle teamleden die bepaalt of een team echt 'high performing' wordt.

Door bewust aandacht te besteden aan de elementen die in deze gids zijn besproken, kun je de basis leggen voor een team dat niet alleen uitzonderlijke resultaten behaalt, maar ook een omgeving creëert waarin teamleden zich kunnen ontwikkelen, gemotiveerd blijven en plezier hebben in hun werk.